76. rocznica forsowania Nysy Łużyckiej

Fot. Pomnik Orła w Zgorzelcu

16 kwietnia burmistrz Zgorzelca Rafał Gronicz złoży kwiaty i zapali znicz pod Pomnikiem Orła przy zgorzeleckim Cmentarzu Żołnierzy II Armii Wojska Polskiego. 76 lat temu polska armia sforsowała pod Toporowem,  Nysę Łużycką. Rozpoczęła się jedna z ostatnich operacji wojskowych II wojny światowej.

Fot. Cmentarz Żołnierzy II Armii Wojska Polskiego w Zgorzelcu

Na zgorzeleckim Cmentarzu Żołnierzy II Armii Wojska Polskiego spoczywa 3420 poległych na Łużycach żołnierek i żołnierzy, uczestników jednej z ostatnich wielkich operacji wojskowych kończących II wojnę światową – Operacji Łużyckiej.  Jej oficjalny bilans wyniósł oficjalnie 18 232 zabitych, rannych i zaginionych bez wieści ze strony polskiej (cała 2 Armia Wojska Polskiego straciła w ten sposób w tym krótkim czasie 22% swego stanu osobowego) i nieznaną liczbę żołnierzy radzieckich. W przebiegu całej wojny, w wyniku wszystkich bitew i operacji z udziałem Polaków po kampanii wrześniowej tylko w powstaniu warszawskim zginęło więcej Polaków, niż pod Budziszynem. Straty niemieckie są nieznane (strona polska oficjalnie oceniła je na 6500 zabitych). W rejonie walk śmierć poniosło ok. 350 osób cywilnych. Tereny te zamieszkane były częściowo przez ludność etnicznie słowiańską, Serbołużyczan, którzy ryzykując życiem podejmowali próby ukrywania przed esesmanami żołnierzy polskich z rozbitych oddziałów. Zdarzało się też, że cywilni Niemcy brali udział w dobijaniu rannych Polaków.

Fot. Pomnik w Crostwitz

„Dolina śmierci” 

28 kwietnia w rejonie miasteczek Kuckau – Crostwitz Niemcy urządzili zasadzkę, w której zginęło ponad 800. żołnierzy 9. dywizji piechoty i wspierającej ją 9. brygady artylerii przeciwpancernej, a wielokrotnie więcej zostało rannych. Do niemieckiej niewoli dostał się ranny dowódca dywizji płk. Aleksander Łaski. Miejsce, w którym żołnierze II Armii Wojska Polskiego stoczyli straceńczą walkę z niemieckimi siłami zyskało nazwę „doliny śmierci”. Dzisiaj o tragedii polskich żołnierzy przypomina górujący nad miasteczkiem Crostwitz (górnołuż. Chrósćica) pomnik z orzełkiem z polskiej żołnierskiej czapki.

Opracowała: Renata Burdosz/ UMZ