Konferencja na temat ” Baraku RLM 501″. Ratowanie pomnika kultury dla europejskiego miejsca pamięci STALAG VIII A

W dniu 11.04.2024 r. w Europejskim Centrum Pamięć, Edukacja, Kultura odbyła się konferencja poświęcona rekonstrukcji baraku z czasów II wojny światowej na terenie byłego obozu jenieckiego Stalag VIII A Görlitz-Ost. Wśród zaproszonych gości znaleźli się Magdalena Erdman , naczelnik wydziału ds. Miejsc Pamięci Narodowej z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, dr Violetta Rezler-Wasielewska, dyrektor Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych, w Opolu-Łambinowicach, Robert Kostro, dyrektor Muzeum Historii Polski w Warszawie, jak również dr Marek Wolanin z Gminy Zgorzelec, a także dr Wojciech Głowa, archeolog kierujący pracami demontażowymi. Wśród gości niemieckich mogliśmy powitać m.in. Benedykta Hummla, burmistrza Görlitz ds. kultury, młodzieży, edukacji, sportu, spraw społecznych, budownictwa i rozwoju miasta Görlitz, Michaela Heidricha, kierownika wydziału Saksońskiej Kancelarii Państwowej odpowiedzialnego za kulturę pamięci oraz Antje Klose, kierownika Wydziału Rozwoju Strukturalnego, Rozwoju Gospodarczego i Stosunków Międzynarodowych, Starostwa Powiatu Görlitz.Przedstawiciele obu organizacji partnerskich, polskiej Fundacji Pamięć, Edukacja, Kultura oraz stowarzyszenia Meetingpoint Memory Messiaen wstępnie przedstawili sytuację wyjściową: barak typu RLM 501, przekazany Fundacji przez Miasto Görlitz, został z najwyższą starannością zdemontowany pod kierownictwem archeologów dr. Wojciecha Głowy z Krakowa oraz dr. Cezarego Buśko z Wrocławia w drugiej połowie października 2021 roku i przewieziony do obecnego miejsca przechowywania w stolarni w Dłużynie Górnej. Zdemontowane i oznakowane części baraku oczekują na rozpoczęcie dalszych kroków, które zainicjują projekt renowacji i umożliwią planowane umieszczenie tego zabytku w Miejscu Pamięci Stalag VIII A.

W dalszej części konferencji przedstawiono potrzeby finansowe projektu. Oprócz już poniesionych kosztów i bieżących wydatków (koszty składowania), potrzebne są dalsze fundusze na realizację tego długofalowego projektu. Barak będzie wykorzystywany nie tylko do celów poglądowych, ale zostanie również rozbudowany tak, aby jego pomieszczenia mogły służyć misji edukacyjnej Fundacji i Stowarzyszenia oraz celom turystycznym regionu pogranicza.

W zrekonstruowanych pomieszczeniach znajdą się również wystawy związane z byłym obozem. W jednej części baraku zostanie zaprezentowana rekonstrukcja ówczesnego wyposażenia baraku. Inna część będzie służyła rozszerzeniu wystawy stałej i organizacji wystaw czasowych. Te plany wiążą się z ogromnymi wydatkami. Jednakże wszyscy zaangażowani w ten projekt są pewni, że dla regionu będzie to w dłuższej perspektywie inwestycja niezwykle wzbogacająca pracę nad pamięcią historyczną i tożsamością regionalną młodego pokolenia, jak i wspierająca utrwalanie szacunku dla samego miejsca, obciążonego trudną historią jeniecką tysięcy żołnierzy walczących z III Rzeszą.

Projekt jest wspierany przez szeroką koalicję organizacji po obu stronach Nysy, co zostało wyrażone przez przedstawicieli instytucji z Polski i Niemiec biorących udział w dyskusji. Deklaracje współpracy naukowej złożyli m.in. dr Violetta Rezler-Wasielewska, dyrektor Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych, jak i dr hab. Tomasz Głowiński, prof. UWr.

Dziękujemy wszystkim uczestnikom spotkania za udział w nim, za ciekawe uwagi i przemyślenia oraz za gotowość wsparcia tego ambitnego projektu.